FRANZ PETER SCHUBERT Lieder veu sola i piano D 50 – D 95

Silhouette of Franz Schubert (1797-1828)

No hi ha ningú que entengui el dolor d’altri, ningú que entengui la joia d’altri.

Pensem sempre que caminem junts a el demès, peró nomès anem al costat dels demès.

Pobre de qui ho reconeixi.

Les meves obres existeixen per les meves facultats per a la música i per el dolor.

Les que ha creat no mès el dolor són les que meing semblen alegrar al món.

Diari de Schubert  27 de Març 1824.

D 50 Die Schatten/Les ombres

Any de composició  1813

Any publicació 1894

En la major

Indicació de temps.- Andantino con moto

Llibretista .-Friedrich von Matthisson

Període Romàntic

Per a veu i piano

Die Schatten

Freunde, deren Grüfte sich schon bemoosten!
Wenn der Vollmond über dem Walde dämmert,
Schweben eure Schatten empor
vom stillen Ufer der Lethe.

Seid mir, Unvergeßliche, froh gesegnet!
Du vor Allen, welcher im Buch der Menschheit
Mir der Hieroglyphen so viel gedeutet,
Redlicher Bonnet!

Längst verschlürft im Strudel der Brandung wäre
Wol mein Fahrzug, oder am Riff zerschmettert,
Hättet ihr nicht, Genien gleich, im Sturme
Schirmend gewaltet.

Wiedersehn, wiedersehen der Liebenden!
Wo der Heimath Goldne Sterne leuchten,
o du der armen Psyche, die gebunden
im Grabthal schmachtet, himmlische Sehnsucht!

Les ombres

Amics, dels qui llurs sepulcres són ja recoberts de molsa!
Quan la lluna plena llustreja damunt el bosc,
Les vostres ombres suren cap amunt
Des de les ribes silents del Leteu.

Amb joia us beneeixo, éssers inoblidables!
Sobretot tu, que en llibre de la humanitat
Em desxifrares tants jeroglífics, honrat Bonnet!

Faria temps que, en el remolí del rompent,
El meu vaixell hauria estat xuclat
O estavellat contra un escull, si tu, igualant els genis,
No m’haguessis donat aixopluc en la tempesta.

Reveure, reveure els que estimem!
On llueixen les estrelles daurades de la terra nadiua,
Oh tu, l’anhel celestial de la pobra ànima
Que llangueix capturada al sotal dels sepulcres!

D 59 “Verklärung”/Transfiguració

D 59 “Verklärung”

Any composició 1813

Any publicació 1832

En la major

Indicació de temps .- Allegro

Llibretista.- Alexander Pope  Traducció al Alemany Johann Gottfriedm Herder

Període Romàntic

Per a veu i piano

Verklärung
Lebensfunke, vom Himmel erglüht,
Der sich loszuwinden müht,
Zitternd, kühn, vor Sehnen leidend,
Gern und doch mit Schmerzen scheidend!
End’, o end’ den Kampf, Natur!
Sanft ins Leben
Aufwärts schweben,
Sanft hinschwinden, lass mich nur.

Horch, mir lispeln Geister zu:
“Schwesterseele, komm zur Ruh!”
Ziehet was mich sanft von hinnen,
Was ists, was mir meine Sinne,
Mir den Hauch zu rauben droht?
Mira! sprich, ist das der Tod?

Die Welt entweicht, sie ist nicht mehr.
Engel-Einklang um mich her!
Ich schweb im Morgenrot.
Leiht, o leiht mir eure Schwingen,
Ihr Brüder, Geister! helft mir singen:
“O Grab, wo ist dein Sieg? Wo ist dein Pfeil, o Tod?

Transfiguració
Espurna de vida, amb la resplendor del cel,
Que s’esforça per alliberar-se!
Tremolós, agosarat, patint d’enyorança,
Marxant de bon grat, encara que amb dolor –
Acaba, oh, acaba aquesta batalla, natura!
Suaument a la vida, aixecant-me,
Només deixa’m esvair suaument.

Escolta! els esperits em xiuxiuegen:
“Gera ànima, vine a descansar!”
Alguna cosa amable m’allunya?
Què és el que amenaça els meus sentits,
Que m’amenaça amb robar-me l’alè?
Parla, ànima, això és la mort?

El món s’escapa! Ja no és!
Harmonies angèliques al meu voltant!
Estic flotant a la llum vermella de l’alba!
Presta’m, oh presta’m les teves ales,
Germans esperits! ajuda’m a cantar:
“Oh tomba, on és la teva victòria? On és la teva fletxa, oh mort?”

D 73 (1813) Thekla (eine Geisterstimme)/Thekla (La veu d’un esperit)

Any composició 1813

Any publicació  1868

En sol major

Indicació de temps.-Moderato

Llibretista.- Friedrich von Schiller

Període Romàntic

Per a veu i piano

Thekla (eine Geisterstimme)
Wo ich sei und wo mich hingewendet,
Als mein flücht’ger Schatte dir entschwebt?
Hab ich nicht beschlossen und geendet,
Hab ich nicht geliebet und gelebt?

Willst du nach den Nachtigallen fragen,
Die mit seelenvoller Melodie
Dich entzückten in des Lenzes Tagen,
Nur so lang sie liebten, waren sie.

Ob ich den Verlorenen gefunden?
Glaube mir, ich bin mit ihm vereint,
Wo sich nicht mehr trennt, was sich verbunden,
Dort wo keine Träne wird geweint.

Dorten wirst auch du uns wieder finden,
Wenn dein Lieben unserm Lieben gleicht,
Dort ist auch der Vater frei von Sünden,
Den der blut’ge Mord nicht mehr erreicht.

Und er fühlt, dass ihn kein Wahn betrogen,
Als er aufwärts zu den Sternen sah,
Denn wie jeder wägt, wird ihm gewogen,
Wer es glaubt, dem ist das Heil’ge nah.

Wort gehalten wird in jenen Räumen
Jedem schönen, gläubigen Gefühl,
Wage du zu irren und zu träumen,
Hoher Sinn liegt oft in kind’schem Spiel.

Thekla (La veu d’un esperit)

Em preguntes on soc i on he anat
Quan la meva ombra fugaç va desaparèixer.
No he conclòs i he arribat a la fi,
No he estimat i viscut?

Vols preguntar pels rossinyols
Qui, amb melodia d’ànima,
et delectava en els dies de primavera?
Mentre estimaven, existien.

He trobat el que estava perdut?
Creieu-me, estic unit amb ell,
Allà on no hi ha separació dels que estan lligats,
Allà on no vessen llàgrimes.

Aquí és on també ens trobaràs,
Si el teu amor és com el nostre amor;
El meu pare també hi és, lliure de pecat,
On l’assassinat sagnant ja no pot arribar a ell.

I sent que no s’ha deixat enganyar per cap il·lusió
Quan va mirar cap a les estrelles,
Perquè tal com jutja així és jutjat.
Per als qui creuen això, el sagrat està a prop.

En aquests espais hi haurà la realització de
Cada sentiment bell i fidel.
Atreveix-te a desviar-te i a somiar.
Sovint hi ha un alt significat en el joc infantil.

D 76  Ària “Pensa, che questo istante”/Pensa que aquest instant

Any composició 1813

Any primera publicació, primera versió 1969

Any  publicació segona versió 1871

En re major

Llibretista.- Pietro Metastasio

Període Romàntic

Per a veu i piano

Pensa, che questo istante

Original Italià

Pensa che questo istante
Del tuo destin decide;
Ch’oggi rinasce Alcide
Per la futura età.

Pensa che adulto sei,
Che sei di Giove un figlio,
Che merto e non consiglio
La scelta tua sarà.

Text en Alemany

Bedenke, daß dieser Augenblick
Über Dein Schicksal entscheidet,
daß heute Alcide wiedergeboren wird
Für kommende Zeiten.

Bedenke, daß Du erwachsen bist,
Daß Du ein Sohn Jupiters bist,
Daß auf eigenem Verdienst und nicht fremdem Ratschlag
Deine Wahl sein basieren wird.

Pensa que aquest instant

Pensa que aquest instant
Del teu destí decideix
Que avui Alcides reneixi
Per els temps venidors.

Pensa que ets adult
Que ets fill de Júpiter,
Que el mèrit i no el consell
Serà la teva opció.

D 77 (111)  Der Taucher/El Capbussador

Any 1815

Indicació de temps.- La menor

Llibretista.- Friedich Schiller

Der Taucher

Wer wagt es, Rittersmann oder Knapp,
Zu tauchen in diesen Schlund?
Einen goldnen Becher werf’ ich hinab.
Verschlungen schon hat ihn der schwarze Mund,
Wer mir den Becher kann wieder zeigen,
Er mag ihn behalten, er ist sein eigen.”

Der König spricht es und wirft von der Höh’
Der Klippe, die schroff und steil
Hinaushängt in die unendliche See,
Den Becher in der Charybde Geheul,
“Wer ist der Beherzte, ich frage wieder,
Zu tauchen in diese Tiefe nieder?”

Und die Ritter, die Knappen um ihn her
Vernehmen’s und schweigen still,
Sehen hinab in das wilde Meer,
Und keiner den Becher gewinnen will,
Und der König zum drittenmal wieder fraget:
“Ist keiner, der sich hinunter waget?”

Doch alles noch stumm bleibt wie zuvor,
Und ein Edelknecht, sanft und keck,
Tritt aus der Knappen zagendem Chor,
Und den Gürtel wirft er, den Mantel weg,
Und alle die Männer umher und Frauen
Auf den herrlichen Jüngling verwundert schau’n.

Und wie er tritt an des Felsen Hang
Und blickt in den Schlund hinab
Die Wasser, die sie hinunterschlang,
Die Charybde jetzt brüllend wiedergab
Und wie mit des fernen Donners Getose
Entstürzen sie schäumend dem finstern Schoße.

Und es wallet und siedet und brauset und zischt,
Wie wenn Wasser mit Feuer sich mengt,
Bis zum Himmel spritzet der dampfende Gischt
Und Flut auf Flut sich ohn’ Ende drängt,
Und will sich nimmer erschöpfen und leeren,
Als wollte das Meer noch ein Meer gebären.

Doch endlich, da legt sich die wilde Gewalt,
Und schwarz aus dem weißen Schaum
Klafft hinunter ein gähnender Spalt,
Grundlos, als ging’s in den Höllenraum,
Und reißend sieht man die brandenden Wogen
Hinab in den strudelnden Trichter gezogen.

Jetzt schnell, eh’ die Brandung wiederkehret,
Der Jüngling sich Gott befiehlt,
Und – ein Schrei des Entsetzens wird rings gehöret,
Und schon hat ihn der Wirbel hinweggespült,
Und geheimnisvoll über dem kühnen Schwimmer
Schließt sich der Rachen, er zeigt sich nimmer.

Und stille wird’s über dem Wasserschlund,
In der Tiefe nur brauset es hohl,
Und bebend hört man von Mund zu Mund;
“Hochherziger Jüngling, fahre wohl!”
Und hohler und hohler hört man’s heulen,
Und es harrt noch mit bangem, mit schrecklichem Weilen.

Und wärfst du die Krone selber hinein
Und sprächst; wer mir bringet die Kron’,
Er soll sie tragen und König sein –
Mich gelüstete nicht nach dem teuren Lohn.
Was die heulende Tiefe da unten verhehle,
Das erzählt keine lebende glückliche Seele.

Wohl manches Fahrzeug, vom Strudel gefaßt,
Schoß gäh in die Tiefe hinab,
Doch zerschmettert nur rangen, sich Kiel und Mast
Hervor aus dem alles verschlingenden Grab –
Und heller und heller, wie Sturmes Sausen,
Hört man’s näher und immer näher brausen.

Und es wallet und siedet und brauset und zischt,
Wie wenn Wasser mit Feuer sich mengt,
Bis zum Himmel spritzet der dampfende Gischt,
Und Well’ auf Well’ sich ohn’ Ende drängt,
Und wie mit des fernen Donners Getose
Entstürzt es brüllend dem finstren Schoße.

Und sieh! aus dem finster flutenden Schoß
Da hebet sich’s schwanenweiß,
Und ein Arm und ein glänzender Nacken wird bloß,
Und es rudert mit Kraft und mit emsigem Fleiß,
Und er ist’s, und hoch in seiner Linken
Schwingt er den Becher mit freudigem Winken.

Und atmete lang’ und atmete tief
Und begrüßte das himmlische Licht.
Mit Frohlocken es einer dem andern rief;
“Er lebt! Er ist da! Es behielt ihn nicht!
Aus dem Grab, aus der strudelnden Wasserhöhle
Hat der Brave gerettet die lebende Seele.”

Und der kommt, es umringt ihn die jubelnde Schar,
Zu des Königs Füßen er sinkt,
Den Becher reicht er ihm knieend dar,
Und der König der lieblichen Tochter winkt,
Die füllt ihn mit funkelndem Wein bis zum Rande,
Und der Jüngling sich also zum König wandte:

“Lange lebe der König! Es freue sich,
Wer da atmet im rosigen Licht!
Aber da unten ist’s fürchterlich,
Und der Mensch versuche die Götter nicht
und begehre nimmer und nimmer zu schauen,
Was sie gnädig bedecken mit Nacht und Grauen.

Es riß mich hinunter blitzesschnell –
Da stürzt’ mir aus felsigem Schacht
Entgegen ein reißender Quell:
Mich packte des Doppelstroms wütende Macht,
Und wie einen Kreisel mit schwindelndem Drehen
Trieb mich’s um, ich konnte nicht widerstehn.

Da zeigt’ mir Gott, zu dem ich rief
In der höchsten schrecklichen Not,
Aus der Tiefe ragend ein Felsenriff,
Das erfaßt’ ich behend und entrann dem Tod –
Und da hing auch der Becher an spitzen Korallen,
Sonst wär’ er ins Bodenlose gefallen.

Denn unter mir lag’s noch, bergetief,
In purpurner Finsternis da,
Und ob’s hier dem Ohre gleich ewig schlief,
Das Auge mit Schaudern hinuntersah,
Wie’s von Salamandern und Molchen und Drachen
Sich regte in dem furchtbaren Höllenrachen.

Schwarz wimmelten da, in grausem Gemisch,
Zu scheußlichen Klumpen geballt,
Der stachlichte Roche, der Klippenfisch,
Des Hammers greuliche Ungestalt,
Und dräuend wies mir die grimmigen Zähne
Der entsetzliche Hai, des Meeres Hyäne.

Und da hing ich und war’s mir mit Grausen bewußt
Von der menschlichen Hilfe so weit,
Unter Larven die einzige fühlende Brust,
Allein in der gräßlichen Einsamkeit,
Tief unter dem Schall der menschlichen Rede
Bei den Ungeheuern der traurigen Öde.

Und schaudernd dacht’ ich’s, da kroch’s heran,
Regte hundert Gelenke zugleich,
Will schnappen nach mir – in des Schreckens Wahn
Laß’ ich los der Koralle umklammerten Zweig:
Gleich faßt mich der Strudel mit rasendem Toben,
Doch es war mir zum Heil, er riß mich nach oben.”

Der König darob sich verwundert schier
Und spricht: “Der Becher ist dein,
Und diesen Ring noch bestimm’ ich dir,
Geschmückt mit dem köstlichsten Edelgestein,
Versuchst du’s noch einmal und bringst mir Kunde,
Was du sahst auf des Meers tiefunterstem Grunde.”

Das hörte die Tochter mit weichem Gefühl,
Und mit schmeichelndem Munde sie fleht;
“Laßt, Vater, genug sein das grausame Spiel!
Er hat Euch bestanden, was keiner besteht,
Und könnt ihr des Herzens Gelüsten nicht zähme!
So mögen die Ritter den Knappen beschämen.”

Drauf der König greift nach dem Becher schnell,
In den Strudel ihn schleudert hinein;
“Und schaffst du den Becher mir wieder zur Stell’,
So sollst du der trefflichste Ritter mir sein
Und sollst sie als Ehgemahl heut’ noch umarmen,
Die jetzt für dich bittet mit zarten Erbarmen.”

Da ergreift’s ihm die Seele mit Himmelsgewalt,
Und es blitzt aus den Augen ihm kühn,
Und er siehet erröten die schöne Gestalt
Und sieht sie erbleichen und sinken hin –
Da treibt’s ihn, den köstlichen Preis zu erwerben,
Und stürzt hinunter auf Leben und Sterben.

Wohl hört man die Brandung, wohl kehrt sie zurück,
Sie verkündigt der donnernde Schall –
Da bückt sich’s hinunter mit liebendem Blick;
Es kommen, es kommen die Wasser all,
Sie rauschen herauf, sie rauschen nieder,
Doch den Jüngling bringt keines wieder.

El Capbussador

“Qui gosa, cavaller o escuder,
De tirar-se d’aquest precipici?
Jo hi llenço una copa d’or.
La negra gorja ja l’ha engolit,
El qui em retorni la copa,
Se la podrà quedar, serà seva.”

Això digué el rei i des de dalt
Del penya-segat que, abrupte i rost,
Torreja damunt el mar sense fi,
Llença la copa en els bramuls de Caribdis.
“Qui és el valent, torno a preguntar
Que es vol capbussar en aquestes fondàries?”

I els cavallers, els escuders al seu entorn
L’escolten en un profund silenci,
Mirant avall, al mar ferotge,
I cap d’ells vol guanyar-se la copa,
I per tercera vegada el rei pregunta:
“Ningú gosa tirar-se al mar?”

Però tothom roman en silenci com abans
I un patge, calmat i audaç,
Surt del grup dels escuders temorencs,
Es treu la corretja i el mantell
I tots els homes i dones al voltant
Esguarden admirats l’esplèndid jovencell.

I com ell s’apropa al marge del rocam
I esguarda al fons del precipici,
A les aigües que engolides,
Ara Caribdis bramulant restitueix
I com, amb la fragor d’un tro llunyà,
Escumants, es precipiten a les fosques entranyes.

I onegen i borbollen i bramulen i xiulen
Com quan es barreja aigua amb foc,
La bromera vaporosa esquitxa fins al cel
I onada rere onada s’empenyen sense parar,
Sense mai esgotar-se ni buidar-se,
Com si el mar volgués parir un altre mar.

Però finalment aquesta força salvatge es calma
I de la blanca escuma s’obre
Una profunda esquerda negra,
Sense fons, com si conduís a les estances de l’infern,
I rabents, es veu com les onades rompents
Són englotides cap dins del gorg xuclador.

Ara de pressa, abans que torni la ressaca,
El jovencell s’encomana a Déu,
I se sent un crit d’horror per tot arreu,
I el remolí ja l’ha arrossegat endins,
I misteriosament, damunt l’agosarat nedador,
Es tanca la gorja i ell es perd de vista.

I cau el silenci damunt l’abisme de les aigües,
Només a les profunditats un bramul cavernós,
I se sent un balboteig de boca en boca;
“Noble jovencell, bon viatge!”
I cada vegada més se senten els udols,
I, per terribles moments, tothom espera angoixat.

I si tu mateix llancessis avall la corona
I diguessis; el que em retorni la corona
La portarà i serà rei –
Aquesta valuosa recompensa no em faria pas glatir.
El que allà baix oculta la fondària bramulant,
No pot ser explicat per cap benaurada ànima vivent.

Moltes embarcacions, arrossegades pel remolí,
S’enfonsaren ràpidament a l’abisme,
I, destrossats, només sobresortien la quilla i el pal
De la fossa que tot ho devora –
I cada vegada més clar, com el brunzir de la tempesta,
Se sent el bramul cada cop més a prop.

I onegen i borbollen i bramulen i xiulen
Com quan es barreja aigua amb foc,
La bromera vaporosa esquitxa fins al cel
I onada rere onada s’empenyen sense parar,
I amb la fragor d’un tro llunyà,
Escumants, es precipiten a les fosques entranyes.

I guaita! De les entranyes de la fosca marea
Surt quelcom blanc com un cigne,
I un braç i una esquena lluent emergeixen,
Nedant amb força i enèrgic zel,
I és ell, i amb la seva mà esquerra aixecada,
Branda la copa fent signes d’alegria.

I ell fa un llarg i profund respir
I saluda la llum celestial.
Exultants, criden els uns als altres;
“És viu! És allà! La gorja no l’ha retingut!
De la fossa, de la caverna xucladora de les aigües,
El valerós ha salvat l’ànima vivent.”

I ell arriba, la multitud l’envolta amb crits d’alegria,
Es prostra als peus del rei,
I agenollat li torna la copa,
El rei fa signes a la seva encisadora filla
I ella omple la copa fins dalt amb vi escumós,
I així el jovencell s’adreça al rei:

“Llarga vida al rei! Es delecta aquell
Que respira en aquesta llum rosada!
Però allà baix és espantós,
I l’home no ha de temptar els déus
I mai de la vida pretendre de veure
El que llur clemència ha cobert de nit i de tenebra.

Amb la velocitat d’un llampec, vaig ser arrossegat
Cap avall – llavors d’un forat del rocam,
Un impetuós brollador m’envestí:
La força violent del doble corrent m’arrabassà
I fent-me girar vertiginosament com una baldufa,
Se m’emportà sense que em pogués resistir.

Llavors Déu, a qui jo invocava
En aquell terrible moment de destret,
Em mostrà un escull de roques sobresortint del fons,
Prest m’hi vaig agafar, escapant a la mort –
I allà, a les punxes del corall, la copa s’havia enganxat,
Ja que sinó hagués caigut a l’abisme sense fons.

Car dessota meu hi havia encara fondàries com
Muntanyes, en una foscúria porpra,
I encara que allà fos com un somni etern per a les orelles,
A baix, els ulls veien amb horror
Com es bellugaven salamandres i tritons
A la paorosa gorja de l’infern.

Negres, pul·lulaven allà, en una barrejadissa horrible,
Amuntegats en monstruosos tropells,
La rajada clavellada, el peix de les roques,
L’abominable deformitat del peix martell
I, amenaçant, em mostrava ses terribles dents
L’espantós tauró, la hiena dels mars.

I allà jo estava suspès, conscient d’aquell horror,
Tan lluny de l’ajuda humana,
L’únic cor sensible entre les larves,
Desemparat en la tremenda solitud,
Profundament llunyà de paraules humanes,
Enmig dels monstres d’un erm de desolació.

I amb una esgarrifança vaig pensar, quelcom
S’arrossega cap a mi, movent cent extremitats al mateix temps,
Em vol atrapar – boig de terror,
Em vaig deixar anar de la branca de corall:
De seguida m’arrabassà el remolí amb un furiós bramul,
Però fou la meva salvació, m’empenyé cap amunt.”

Amb tot això el rei queda força meravellat
I diu: “La copa és teva
I, a més, et donaré aquest anell,
Ornat amb les més delicades pedres precioses,
Si ho intentes una altra vegada i m’expliques
El que veuràs al més profund del fons del mar.”

Això, amb tendre sentiment, ho sent la filla
I amb veu afalagadora implora:
“Deixeu estar pare, ja n’hi ha prou d’aquest joc cruel!
Per vós ha suportat el que cap altre hagués suportat,
I si no podeu amansir els antulls del vostre cor,
Llavors que els cavallers puguin avergonyir els escuders.”

Aleshores d’una revolada el rei agafa la copa
I la llança cap baix al remolí:
“I si ara aconsegueixes tornar-me aquí la copa
Seràs el millor dels meus cavallers
I podràs avui mateix abraçar com esposa
La que implora per tu amb tendra compassió.”

Llavors una força celestial li captura l’ànima
I l’audàcia fulgura al seu esguard,
Veu com la bella figura es ruboritza
I com tot seguit empal·lideix i es desmaia –
Això l’empeny a guanyar-se el preciós premi
I es llança cap avall a vida o mort.

Se sent ben bé com torna la ressaca
Una remor de tronada l’anuncia –
Ella acota el cap a l’abisme amb amorós esguard;
Les onades arriben, arriben d’arreu,
Bramulen pujant, bramulen baixant,
Però cap d’elles porta el jovencell.

D 78 Son Fra l’Onde/Estic entre les onades

Any composició 1813

Any publicació 1895

En do menor

Ària per a soprano

Indicació de temps.- Allegro, en do menor

Llibretista.- Pietro Metastasio

Perìode Romàntic

Original Italià

Son fra l’onde in mezzo al mare,
E al furor di doppio vento
Or resisto, or mi sgomento,
Fra la speme, e fra l’orror.

Per la fè, per la tua vita
Or pavento, or sono ardita,
E ritrovo egual martire
Nell’ardire e nel timor.

Text en Alemany

Ich bin in den Wellen inmitten des Meeres,
Und gegen die Raserei des zweifachen Windes
Widersetze ich mich jetzt, bin gleich darauf erschüttert
Schwankend zwischen Hoffnung und Schrecken.

Um deine Treue, um dein Leben
Fürchte ich, bin gleich darauf mutig,
Und finde gleiche Pein
In der Kühnheit wie in der Furcht.

Estic entre les onades

Estic entre les onades al mig del mar,
I en el furor del vent acrescut;
Ara resisteixo, adés m’espanto,
Entre l’esperança i l’horror.

Per la fe, per la teva vida,
Ara tinc por, adés sóc valenta
I trobo semblant martiri
En la gosadia i en el temor.

D 93  Don Gayseros

Any 1815

Any publicació 1894

Cicle de tres lieds per una sola veu

Llibretista.- Friedrich de la Motte Fouqué

D 93/1 Don Gayseros

Any composició 1813/14
Indicació de temps.- Mässig, en fa major

Indicació de temps.-

Nº1: Don Gayseros: Moderat (Mässig) F major

Nº2: Nächtens klang die süsse Laute: Moderat (Gemässigt) (Fa major)

Nº3: An dem jungen Morgen himmel: Una mica ràpid però poderós Recit. Etwas geschwind, doch kraftvoll En mi bemoll major

Don Gayseros

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Wunderlicher, schöner Ritter,
Hast mich aus der Burg beschworen,
Lieblicher, mit Deinen Bitten.

Don Gayseros, Dir im Bündniß,
Lockten Wald und Abendlichter.
Sieh mich hier nun, sag’ nun weiter,
Wohin wandeln wir, Du Lieber?”

“Donna Clara, Donna Clara,
Du bist Herrin, ich der Diener,
Du bist Lenk’rin, ich Planet nur,
Süße Macht, o wollst gebieten!”

“Gut, so wandeln wir den Berghang
Dort am Kruzifixe nieder;
Wenden drauf an der Kapelle
Heimwärts uns, entlängst die Wiesen.”

“Ach, warum an der Kapelle?
Ach, warum bei’m Kruzifixe?” –
“Sprich, was hast Du nun zu streiten?
Meint ich ja, Du wärst mein Diener.”

“Ja, ich schreite, ja ich wandle,
Herrin ganz nach Deinem Willen.” –
Und sie wandelten zusammen,
Sprachen viel von süßer Minne

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Sieh, wir sind am Kruzifixe,
Hast Du nicht Dein Haupt gebogen
Vor dem Herrn, wie andre Christen?”

“Donna Clara, Donna Clara,
Konnt’ ich auf was anders blicken
Als auf Deine zarten Hände,
Wie sie mit den Blumen spielten?”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Konntest Du denn nichts erwiedern,
Als der fromme Mönch Dich grüßte,
Sprechend: Christus geb’ Dir Frieden?”

“Donna Clara, Donna Clara,
Durft’ ins Ohr ein Laut mir dringen,
Irgend noch ein Laut auf Erden,
Da Du flüsternd sprachst: Ich liebe?”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Sieh’ vor der Kapelle blinket
Des geweihten Wassers Schaale!
Komm und thu’ wie ich, Geliebter!”

“Donna Clara, Donna Clara,
Gänzlich muß ich jetzt erblinden,
Denn ich schaut’ in Deine Augen,
Kann mich selbst nicht wieder finden.”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Thu mir’s nach, bist Du mein Diener,
Tauch’ ins Wasser Deine Rechte,
Zeichn’ ein Kreuz auf Deine Stirne.”

Don Gayseros schwieg erschrocken,
Don Gayseros floh von hinnen;
Donna Clara lenkte bebend
Zu der Burg die scheuen Tritte.

Don Gayseros Nº1

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Singular i bell cavaller,
M’has implorat de deixar el castell,
Molt estimat, amb les teves súpliques.

Don Gayseros, juntament amb tu,
La forest i la llum del capvespre m’han seduït.
Mira, ara soc aquí, digues-me doncs,
Cap on anirem, estimat?”

“Dona Clara, Dona Clara,
Tu ets la senyora, jo soc el servent,
Tu dirigeixes, jo només soc el teu planeta,
Dolça autoritat, oh, ordena el teu voler!”

“Bé, anirem pel vessant de la muntanya
Fins allà baix a la creu;
A la capella tornarem
Cap a casa, a través de les prades.”

“Ai, per què a la capella?
Ai, per què a la creu?”
“Digues-me, per què t’hi oposes?
Jo pensava que eres el meu servent.”

“Sí, hi aniré, sí, caminaré,
Senyora, tal com desitges.”
I caminaren ensems,
Parlant a pler del dolç amor.

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Mira, hem arribat a la creu,
Per què no has inclinat el cap
Davant el Senyor, com els altres cristians?”

Dona Clara, Dona Clara,
És que podia veure res d’altre
Que les teves delicades mans
Jugant amb les flors?”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
No podies haver respost
Quan el monjo pietós et saludà
Dient: que Crist et doni la pau?”

“Dona Clara, Dona Clara,
Podia penetrar cap so a les meves orelles,
Cap mena de so de la terra,
Quan tu em dius xiuxiuejant: t’estimo?”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Mira, davant la capella resplendeix
La pica de l’aigua beneita!
Vine i fes com jo, estimat!”

“Dona Clara, Dona Clara,
Crec que m’he tornat cec del tot
Car he mirat els teus ulls
I no em puc trobar a mi mateix.”

“Don Gayseros, Don Gayseros,
Fes com jo, tu ets els meu servent,
Fica la teva mà dreta a l’aigua
I fes el signe de la creu al teu front.”

Don Gayseros callà espantat,
Don Gayseros fugí d’aquell lloc;
Dona Clara, tremolant, dirigí
Els seus tímids passos vers el castell.

D 93/2 Don Gayseros

Indicació de temps.- Gemässigt, en fa major

 Don Gayseros 2

Nächtens klang die süße Laute,
Wo sie oft zu Nacht geklungen,
Nächtens sang der schöne Ritter,
Wo er oft zu Nacht gesungen.

Und das Fenster klirrte wieder,
Donna Clara schaut’ herunter,
Aber furchtsam ihre Blicke
Schweifend durch das thau’ge Dunkel.

Und statt süßer , Minnereden
Statt der Schmeichelworte Kunde
Hub sie an ein streng Beschwören:
“Sag, wer bist Du, finstrer Buhle?”

“Sag, bei Dein’ und meiner Liebe,
Sag, bei Deiner Seelen Ruhe,
Bist ein Christ Du? Bist ein Spanier?
Stehst Du in der Kirche Bunde?”

“Herrin, hoch hast Du beschworen,
Herrin, ja, Du sollst’s erkunden.
Herrin, ach, ich bin kein Spanier,
Nicht in Deiner Kirche Bunde.

Herrin, bin ein Mohrenkönig,
Glüh’nd in Deiner Liebe Gluthen,
Groß an Macht und reich an Schätzen,
Sonder gleich an tapferm [Muthe]5.

Röthlich blüh’n Granadas Gärten,
Golden stehn Alhambras Burgen,
Mohren harren ihrer [Kön’gin]6, –
Fleuch mit mir durch’s thau’ge Dunkel.”

“Fort, Du falscher Seelenräuber,
Fort, Du Feind!” – Sie wollt’ es rufen,
Doch bevor sie Feind gesprochen,
Losch das Wort ihr aus im Munde.

Ohnmacht hielt in [dunkeln]7 Netzen,
Ihr den schönen Leib umschlungen.
Er alsbald trug sie zu Rosse,
Rasch dann fort im nächt’gen Fluge

Don Gayseros 2

A la nit sonava el dolç so,
On sovint sonaven a la nit,
A la nit cantava el bell cavaller,
On cantava sovint a la nit.

I la finestra va tornar a sonar,
Donna Clara va mirar cap avall,
Però la seva mirada és tímida
Vagant per la foscor que es desglaç.

I en comptes de més dolç, Minnereden
En lloc de les paraules afalagadores, client
Aixequeu-los un sever encanteri:
“Digues, qui ets, amant fosc?”

“Digues, pel teu amor i pel meu,
Digues, per la resta de la teva ànima,
Ets cristià? Ets espanyol?
Estàs a l’aliança de l’església?”

“Senyora, has jurat alt,
Mestra, sí, hauries d’explorar-ho.
Senyora, oh, no sóc espanyola,
No al teu pacte de l’església.

Senyora, soc un rei moro,
Brillant en la resplendor del teu amor,
Gran en poder i ric en tresor,
Especial de seguida per valent [Muthe]5.

Els jardins de Granada floreixen vermells,
Els castells de l’Alhambra són daurats,
Els moros esperen la seva [Reina]6, –
Fugiu amb mi a través de la foscor que es desglaça”.

“Fora, fals robador d’ànimes,
Fora, enemic!” – Volia cridar,
Però abans de parlar enemic,
Esborra la paraula de la seva boca.

Desmais retingut en [fosques]7 xarxes,
El seu bell cos l’envoltava.
De seguida la va portar a cavall,
Aleshores, afanyeu-vos al vol de la nit

D 93/3 Don Gayseros

Indicació de temps.- Recitatiu, en mi bemoll major

Don Gayseros 3

An dem jungen Morgenhimmel
Steht die reine Sonne klar,
Aber Blut quillt auf der Wiese,
Und ein Roß, des Reiters baar,
Trabt verschüchtert in der Runde,
Starr steht eine reis’ge Schaar.
Mohrenkönig, bist erschlagen
Von dem tapfern Brüderpaar,
Das Dein kühnes Räuberwagniß
Nahm im grünen Forste wahr!

Donna Clara kniet bei’m Leichnam
Aufgelöst ihr goldnes Haar,
Sonder Scheue nun bekennend,
Wie ihr lieb der Todte war.
Brüder bitten, Priester lehren,
Eins nur bleibt ihr offenbar.
Sonne geht, und Sterne kommen,
Auf und nieder schwebt der Aar,
Alles auf der Welt ist Wandel
Sie allein unwandelbar.
Endlich bau’n die treuen Brüder
Dort Kapell’ ihr und Altar,
Betend nun verrinnt ihr Leben,
Tag für Tag und Jahr für Jahr,
Bringt verhauchend sich als Opfer
Für des Liebsten Seele dar.

Don Gayseros Nº3

Al cel, de bon hora al matí,
Diàfan, el sol brilla ben clar,
Però a la prada hi corre la sang,
I un corser mancat de cavaller,
Trota atemorit donant voltes;
Immòbil, una tropa de mercenaris és allà.
Rei dels moros, has estat mort
Per el parell dels valents germans
Que en la verda forest s’adonaren
Del teu agosarat segrest!

Dona Clara s’agenolla davant el cadàver,
Esbullats els seus daurats cabells,
Reconeixent sense temença
Com el mort li era estimat.
Els germans li preguen, els sacerdots l’aconsellen,
Però una sola cosa resta evident per a ella.
El sol es pon, les estrelles apareixen,
L’àguila sura i davalla planant,
Tot canvia en el món,
Només ella roman immutable.
Finalment, els fidels germans li basteixen
Allà, una capella i un altar,
Ara, la seva vida passa pregant,
Dia rere dia, any rere any,
Desalenada, s’ofereix en sacrifici
Per a l’ànima del seu estimat.

D 95  Adelaide/Adelaida

Any composició 1814

Any publicació 1848

En la bemoll major

Indicació de temps.- Moderat (Mässig) en la bemoll major

Llibretista.- Friedrich von Mattisson

Període Romàntic

Per a veu i piano

 Adelaide

Einsam wandelt dein Freund im Frühlingsgarten,
Mild vom lieblichen Zauberlicht umflossen,
Das durch wankende Blütenzweige zittert:
Adelaide!

In der spiegelnden Flut, im Schnee der Alpen,
In des sinkenden Tages Goldgewölke,
Im Gefilde der Sterne stralt dein Bildnis,
Adelaide!

Abendlüftchen im zarten Laube flüstern,
Silberglöckchen des Mais im Grase säuseln,
Wellen rauschen, und Nachtigallen flöten:
Adelaide!

Einst, oh Wunder! entblüht, auf meinem Grabe
Eine Blume der Asche meines Herzens;
Deutlich schimmert auf jedem Purpurblättchen:
Adelaide!

Adelaida

El teu amic passeja sol pel jardí de primavera,
Banyat suaument per una llum màgica preciosa,
Brillant entre branques de flors onejant.
Adelaida!

A la inundació mirall, a la neu dels Alps,
Als núvols daurats del dia que s’enfonsa,
Al regne de les estrelles, la teva imatge brilla,
Adelaida!

Petites brises del vespre xiuxiuegen en el fullatge suau,
Les campanes platejades de maig cruixen a l’herba,
Les ones esquitxen i els rossinyols s’enfonsen:
Adelaide!

Arribarà un temps (quin miracle!), quan a la meva tomba florirà
Una flor de les cendres del meu cor.
Brillant significativament a cada petit pètal carmesí serà:
Adelaide!